3 سال هیاهو؛ پیشرفت فقط 8.5 درصد! 

حمیدرضا حلاجیان

​​​​​​​ 24 مهرماه سال جاری مدیرکل راه و شهرسازی استان، از پیشرفت 53 درصدی طرح‌های نهضت ملی مسکن در استان خبر داد، این درحالی است که طبق آماری که روابط عمومی این سازمان به صورت مکتوب برای خبرنگار خراسان ارسال کرده است، میزان بهره برداری کامل از واحدهای نهضت ملی مسکن 23 هزار واحد بوده که حدود 30 درصد نسبت به آماری که اسفند سال گذشته ارائه کرده اند، کاهش داشته، همچنین تامین قطعی زمین تاکنون 81 هزار قطعه بوده که باز در مقایسه با آمار ارائه شده توسط معاون وقت اداره کل در اسفند سال پیش، 24 درصد کاهش را تجربه کرده است؛ همه این ها در حالی است که تکلیف استان خراسان رضوی از دی ماه 1402 با مصوبه قرارگاه ملی مسکن حدود 27 هزار واحد کاهش داشته و از ساخت 391 هزار واحد در 4 سال به 364هزار واحد در چهار سال رسیده است. با این ارقام یعنی 23 هزار بهره برداری از تکلیف 364 هزار واحد در چهار سال که سهم استان است، می توان گفت تحقق تکلیف طرح نهضت ملی مسکن برای استان خراسان رضوی بعد از گذشت 3 سال در دولت سیزدهم تنها 8.5 درصد بوده است!
آمارها آب می رود، حتی قطعی شده ها!
استاندار سابق استان در سال 1401 از آغاز به ساخت 200 هزار خانه در استان تا پایان آن سال خبر داده بود، در حالی که طبق آماری که داعی مدیرکل راه و شهرسازی استان در اختیار ما قرار داد، هم اکنون تنها 81 هزار قطعه زمین به صورت قطعی در اختیار متقاضیان قرار گرفته است. داعی در مصاحبه با ایسنا کمتر از یک ماه پیش، از درحال ساخت بودن 191هزار خانه در استان خبر داده بود اما با آماری که به خبرنگار خراسان داده است، تامین زمین نسبت به اسفند سال گذشته 24 درصد کاهش داشته است. این که چگونه خانه های بهره برداری شده و همچنین تامین زمین های قطعی شده آب می رود، محل پرسش اساسی است که عملکرد اداره مزبور چگونه است و چگونه می توان به راحتی به آمارهای ارائه شده توسط این اداره کل اعتماد کرد، به خصوص با توجه به این که این موضوع باز هم اتفاق افتاده بود و روزنامه خراسان در گزارشی با عنوان «خشت ناتمام مسکن ملی در استان» به آن پرداخته بود و نشان داده بود که آمار تامین قطعی زمین های طرح نهضت ملی مسکن نسبت به تیر 1402 حدود 4 هزار قطعه کاهش داشته است. این یعنی همزمان با این که ساخت 4 میلیون واحد مسکونی در 4 سال یکی از مهم ترین شعارهای دولت سیزدهم بود، آمارها نشان می دهد بعد از گذشت سه سال و پایان کار دولت سیزدهم، روند کار نزولی بوده است، اگرچه مسئولان شاید نظر دیگری داشته باشند.
فقط 41 هزار نفر واریز وجه داشته اند!
نکته مهم دیگر در طرح نهضت ملی مسکن همواره تعداد افرادی بود که اقدام به واریز وجه کرده اند؛ چراکه با این شاخص می توانستیم واقعیت روی زمین از استقبال مردم از این طرح را اندازه بگیریم، اما با وجود این تطبیق آماری که مسئولان اداره کل شهرسازی اعلام کرده اند، نشان می دهد که از تیر ماه سال گذشته که معاون مسکن اداره کل راه و شهرسازی، تعداد افرادی را که اقدام به واریز وجه کرده اند،40 هزار نفر اعلام کرد، با گذشت حدود 15 ماه تعداد واریزکنندگان اولیه وجه برای طرح نهضت مسکن تنها به 41 هزار نفر رسیده است یعنی پیشرفت 2 درصدی؛ اگرچه داعی مدیرکل راه و شهرسازی استان در 27 مهر ماه گفته بود 118 هزار واحد از 169 هزار واحد بخش حمایتی در حال ساخت است!
تکلیف ساخت 27 هزار خانه چه شد؟
داعی در پاسخ به این پرسش که چرا 27 هزار واحد سهم تکلیفی استان در 4 سال در این طرح کاهش داشته است؟ به «خراسان رضوی» گفت: وفق مصوبه سی و نهمین جلسه قرارگاه ملی مسکن در مورخ 24/10/1402 برنامه کلی استان خراسان رضوی در طرح نهضت ملی مسکن 363924 واحد است که 168707 واحد آن در بخش مسکن حمایتی ، 74981 واحد در بخش مسکن خودمالکی ، 56236 واحد در بخش بازآفرینی شهری و 64000 واحد در بخش مسکن روستایی است و برنامه مسکن حمایتی مورد اشاره نسبت به برنامه ابلاغی مورخ 25/08/1400 تغییری نداشته و تفاوت مورد اشاره به علت حذف برنامه تولید مسکن استیجاری به میزان 27094 واحد در برنامه مصوب سی و نهمین جلسه قرارگاه ملی مسکن وزارت راه و شهرسازی است.
بازآفرینی یا تولید واحد مسکونی؟
مدیرکل راه و شهرسازی استان نیز در پاسخ به این سوال که با توجه به این که در قانون جهش مسکن هیچ سخنی از بازآفرینی به میان نیامده و حتی در ماده 1 این قانون به طور شفاف صحبت از عرضه یک میلیون مسکن در هر سال عطف به قانون حمایت از تولید مسکن مصوب سال 1387 شده که در آن جا هم در ماده 11 به صراحت صحبت از تولید مسکن در بافت فرسوده شده است ، بخش بازآفرینی با چه مصوبه و مجوزی ذیل طرح نهضت ملی قرار گرفته و آیا دولت قبل از وعده ساخت یک میلیون مسکن عقب نشسته است، گفت: همان طور که در سوالات قبلی پاسخ داده شد ، وفق مصوبه سی و نهمین جلسه قرارگاه ملی مسکن وزارت راه و شهرسازی در مورخ  25/08/1400 برنامه کلی استان خراسان رضوی در طرح نهضت ملی مسکن 363924 است که به صراحت در آن56236  واحد در بخش بازآفرینی شهری منظور شده و این میزان بدون تغییر در برنامه ابلاغی مورخ 25/08/1400 نیز با عنوان برنامه تولید مسکن در محلات هدف بازآفرینی درج شده بوده، بنابراین از همان ابتدا، بخش بازآفرینی شهری جزو طرح نهضت ملی مسکن بوده است. همچنین به آگاهی می رساند قطعاً برنامه مورد اشاره موجب تولید مسکن در محلات هدف بازآفرینی شده و عرضه مسکن در محلات هدف بازآفرینی هم مانند سایر بخش های برنامه مانند تولید مسکن روستایی و ... قسمت مهمی از کلان طرح نهضت ملی مسکن است.
عملکرد همان بهره برداری نیست
با توجه به این که اختلاف اساسی بین آمارها از عملکرد و همچنین آمارهای بهره برداری از این طرح وجود دارد، از داعی این سوال پرسیده شد که منظور از عملکرد چیست؟ او در پاسخ اعلام کرد: طرح مذکور در بخش های مختلف مسکن است و قطعاً منظور از عملکرد با توجه به ماهیت هر بخش متفاوت خواهد بود. در بعضی بخش ها وظیفه اختصاص وام برای متقاضیان و در بعضی بخش ها تامین زمین و ساخت واحد با کارفرمایی دولت است. البته مسلماً در نهایت با سیاست گذاری انجام شده ، انجام کامل برنامه موجب تولید واحد ساختمانی و کاهش نیاز به مسکن برای متقاضیان مربوطه خواهد شد.