ابهام در روند فرزندخواندگی!
هانیه غلامی
9 آبان ماه خبر فوت دختری 11 ساله با علایم ضرب و شتم در یکی از مراکز درمانی کاشمر، تأثر شهروندان را به همراه داشت اما تلخی ماجرا زمانی مضاعف شد که خبر رسید این دختر نوجوان به عنوان فرزندخوانده تحت سرپرستی خانواده‌ای در کاشمر بوده و تنها پس از 3 ماه جان خود را از دست داده است! این موضوع باعث حساسیت بیشتر رسانه ها شد، چراکه این قصه به جای پایان شیرین حضور در کانون گرم خانواده، به چهاردیواری سردخانه خاتمه یافت. سال‌هاست بسیاری از افراد و نهادهای فرهنگی در راستای فرهنگ سازی پدیده فرزندخواندگی در تلاش هستند و امید دارند همه کودکان و نوجوانان ایران زمین در سایه محبت و مهر بی‌دریغ خانواده پرورش یابند. وقوع چنین اتفاقاتی می تواند تمام تلاش‌ها در این زمینه را زیر سوال ببرد. از سویی دیگر، پیگیری سریع و پاسخگویی در چنین اتفاقی می تواند بخش زیادی از بار روانی این موضوع بر جامعه را مرتفع کند. هرچند مدیرکل بهزیستی استان ترجیح می دهد بدون ارائه توضیحی در این خصوص نتیجه را به اتمام فرایند بررسی کارشناسان و دادستانی کاشمر موکول کند ولی به این نکته نیز اشاره می کند که وقوع این اتفاق ممکن است باعث تجدیدنظر در دستورالعمل واگذاری فرزندخواندگی شود.ضرب و جرح دختربچه مسلم است
از همان ابتدای وقوع این اتفاق، دستگاه قضایی با جدیت و دقت پیگیری این موضوع را در دستور کار قرار داد و دادستان کاشمر نیز در پاسخ به افکار عمومی به موقع ورود کرد. از همین رو برای اطلاع از آخرین وضعیت این پرونده و احتمال اهمال در روند فرزندخواندگی با دادستان عمومی و انقلاب شهرستان کاشمر گفت و گو می کنیم. حجت الاسلام والمسلمین اسماعیل بلوچ زاده در توضیح مسیر پیگیری قضایی پرونده به «خراسان رضوی» می گوید: هنوز پزشکی قانونی علت تامه فوت را اعلام نکرده است؛ برای مثال علت فوت ضربه به سر یا بدن بوده باشد. منتهی ضرب و جرح از ناحیه زن و مردی که بچه را به فرزندخواندگی قبول کرده بودند، وجود داشته است و آن ها به کتک زدن بچه اقرار هم دارند و پدر خوانده و مادر خوانده با قرار تامین کیفری بازداشت هستند. حالا این مسئله که فوت ناشی از ضرب و جرح بوده یا اتفاق دیگری مستقیم افتاده باشد، تا اعلام نظر پزشکی قانونی مشخص نیست. اما محرز و مسلم است که این دختربچه را کتک زده اند.
در صورت اثبات قصور، بهزیستی باید پاسخگو باشد
این مقام قضایی درخصوص احتمال قصور بهزیستی در این مسئله نیز اظهار می کند: ما ورود کرده ایم و مشغول بررسی در موضوع واگذاری و نظارت بر سرپرستی هستیم، چنان چه قصور، کوتاهی یا سهل انگاری از هر کسی سر زده باشد، قطعا برخورد خواهد شد و باید پاسخگو باشند. از دادستان کاشمر سوال می کنیم اگر ترک فعلی از سوی بهزیستی انجام شده باشد، چه اقدامی صورت می گیرد؟ آیا شامل بهزیستی کاشمر، مشهد و یا به صورت کلی بهزیستی استان خواهد بود؟ که پاسخ می دهد: ممکن است یک مورد هر دو باشد، ممکن است، شخص حقیقی باشد یا شخص حقوقی یعنی اداره باشد، هنوز مشغول جمع آوری مدارک و مستندات هستیم و در حال حاضر نمی شود نظر قطعی داد. وی در پاسخ به این سوال که آیا دختربچه فوت شده جزو کودکانی بوده که در هنگام واگذاری قید کودک نیاز به درمان را داشته است یا خیر؟ اظهار کرد: ما هنوز مشغول بررسی هستیم و بناست مدارک را از مشهد بیاورند. در مدارک شهرستان دختربچه سالم بوده است، اما جمع آوری مستندات همچنان ادامه دارد و من فعلا نمی توانم این موضوع را تایید یا رد کنم.
منتظر نتیجه بررسی کارشناسی هستیم
در ادامه سراغ مسعود فیروزی مدیرکل بهزیستی استان می رویم. وی در پاسخ به این سوال که آیا روند قانونی برای واگذاری سرپرستی این دختر نوجوان طی شده بوده است؟ به «خراسان رضوی» می گوید: روند قانونی طی شده بوده است، پرونده اتفاقی هم که افتاده، دست دستگاه قضایی کاشمر است و همان طور که اعلام شده با جدیت مشغول پیگیری هستند، مرجعیت دستگاه قضا لازم الاجرا و قابل احترام است و ما منتظر نتیجه هستیم. تا هر کسی تخطی و قصوری داشته است، پیگیری شود. وی می افزاید: فعلا اطلاعاتی که داریم در همین حد است و منتظر احکام صادره از مقام قضایی هستیم، هم درباره واگذاری و هم درخصوص کنترل و نظارت.
با اشاره به اتفاق دلخراشی که روی داده است، از فیروزی سوال می کنیم که چطور امکان سرپرستی برای چنین خانواده ای فراهم شده است؟ وی پاسخ می دهد: روال پرونده ای واگذاری سرپرستی انجام شده اما لازم است کار کارشناسی انجام شود. ما پرونده را به کشور هم فرستادیم، منتظریم نظریه کارشناسی از یک سو و نظریه قضایی از سوی دیگر مشخص شود و بعد از آن ببینیم آیا تخلفاتی بوده است یا خیر و اگر تخلفی وجود داشته، در چه سطحی بوده است.
احتمال تجدیدنظر در دستورالعمل فرزندخواندگی
از مدیر کل بهزیستی استان سوال می کنیم که با توجه به این که شما می گویید روند قانونی واگذاری سرپرستی طی شده است، چطور این خانواده تایید صلاحیت شده اند؟ آیا فرایند روان شناسی را نیز گذرانده بوده اند؟ فیروزی پاسخ می دهد: من فعلا در همین حد گفتم، بحث‌های کارشناسی موضوع را کارشناس ها بررسی می کنند. روندهای قانونی آن طی شده بوده است، فقط باید منتظر نتیجه بررسی کارشناس ها باشیم. من فقط مسئولیتم این است که اگر قصوری اتفاق افتاده است، پیگیری کنم. وی در پاسخ به این سوال که آیا چنین اتفاقی نشان نمی دهد که در فرایند واگذاری سرپرستی نقص وجود دارد؟ می گوید: به نظر من نقصی نمی تواند وجود داشته باشد، چون دستورالعمل است، اما به هر حال، شاید با توجه به این پرونده ببینند که باید تجدید نظر کنند، با وجود این، تا وقتی این دستورالعمل وجود دارد، بالاخره باید اجرا شود و اکنون باید بررسی کرد که آیا به درستی اجرا شده است یا خیر!