غبار بلاتکلیفی بر سر 600 بنای تاریخی استان!
بهاره موفقی
یکی از دست اندازهای پیش روی احیای آثار تاریخی، مرمت و نگهداری آن از سوی دستگاه هایی است که مالکیت بناهای تاریخی را به عهده دارند. آن طور که سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اظهار می کند حدود 600 بنای تاریخی خراسان رضوی در تملک دستگاه های دولتی است؛ همین موضوع بر پیکر نگهداری و حفظ این بناها خدشه وارد کرده است طوری که سرپرست معاونت میراث فرهنگی استان درباره آن می گوید: «بناهای زیادی هستند که نه مرمت و نه نگهداری شده اند.» روزنامه خراسان چهارشنبه 25 بهمن 1402 گزارشی با عنوان «لرزه کمبود اعتبار بر پیکره آثار تاریخی» منتشر کرد که در آن، این مقام مسئول اظهار کرده بود «مرمت نکردن آن دسته از بناهای تاریخی که در مالکیت سایر دستگاه هاست، ترک فعل محسوب می شود.» برای پیگیری این موضوع و تعیین تکلیف مرمت بناهای تحت مالکیت دستگاه ها مجدد به بررسی آن پرداختیم.400 بنای تاریخی در تملک اداره اوقاف استان
احسان زهره وندی، سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان در پاسخ به این سوال که کدام یک از دستگاه های دولتی در داخل استان مالک بیشترین بناهای تاریخی هستند، به «خراسان رضوی» می گوید: سال 1398 قانون حمایت از بناها و بافت های تاریخی ابلاغ شد و ماده 13 آن تاکید کرد که دستگاه هایی که این بناها را در اختیار دارند، موظف به نگهداری و مرمت آن هستند. وی می افزاید: تعدادی از این آثار در اختیار اداره اوقاف، آموزش و پرورش و ادارات مختلف از ارگان های نظامی و... است. هماکنون فهرستی را تهیه کرده ایم و نسبت به آن پیگیر هستیم و این قانون ابلاغی را به دستگاه ها یادآوری می کنیم. زهره وندی در پاسخ به این سوال که بیشترین بناهای تاریخی در استان در مالکیت کدام دستگاه است، بیان می کند: حدود 600 بنای تاریخی در مالکیت دستگاه های دولتی است که عمده این بناها که حدود 400 مورد است، در اختیار اداره اوقاف است؛ از جمله رباط علاقبند.
اداره اوقاف مالک هیچ بنایی نیست؛ اختیارات در دست متولیان است
حجت الاسلام محمد احمدزاده، مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی نیز در این زمینه به «خراسان رضوی» می گوید: این ها موقوفاتی است که وقف کرده اند و به خاطر این که وقف بوده هویت میراثی آن حفظ شده است و در راستای نیت واقف استفاده می شود. وی می افزاید: اداره اوقاف مالک هیچ بنایی نیست، اختیار آن در دست متولی آن است؛ ما ثبت کننده هستیم.
خانه های تاریخی وقف شده در هویت تاریخی خود باقی مانده است
مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی در ادامه توضیحات خود بیان می کند: خانه های تاریخی وقف شده در هویت تاریخی خود باقی مانده اند. حجت الاسلام احمدزاده ادامه می دهد: آن چه وقف شده منافعش باید استیفا و صرف نیت واقف شود و منافاتی با حفظ هویت تاریخی آن ها ندارد. تا آن جا که امکان داشته باشد با سرمایه خود موقوفه احیا می شود و اگر نداشته باشد با سرمایه بخش خصوصی این کار صورت می گیرد. بنابراین جز حفظ و تقویت این بناها، مبنایی برای حذف بناهای تاریخی نداریم طوری که عملکرد ما هم گویای این موضوع است. وی تصریح می کند: ما دستگاهی نیستیم که بودجه ای برای توجه به اماکن تاریخی در اختیار داشته باشیم و یک ریال هم بودجه دولتی در سیستم ما برای اقدامات مربوط به احیای بناهای موقوفات وجود ندارد.