معاون قضایی دادگستری کل استان در گفت و گو با «خراسان» طرح مجتمع خدمات جامع قضایی را تشریح کرد
گامی برای تسریع و متمرکزسازی روند دادرسی
سیدمحمدمهدی هاشمی
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که برای پیگیری پرونده قضایی خود باید کفش آهنی به پا می کردید و برای پیگیری روند هر مرحله از دادرسی پرونده، از این مجتمع قضایی در یک طرف شهر به یک مجتمع قضایی دیگر در طرف دیگر شهر در رفت و آمد می بودید. در راستای متمرکز کردن روند دادرسی در یک مجتمع، طرح مجتمع جامع خدمات قضایی، برای اولین بار در سطح کشور، در شهر مقدس مشهد به مرحله اجرا درآمده است. در کنار اجرای این طرح دیگر مسئله مهمی که نظام قضایی کشور به منظور بالابردن بازدهی و سرعت فرایند دادرسی در دست اجرا دارد، تاسیس دادگاه های صلح است که موجب کاهش طول دادرسی و خدمت رسانی بهتر دستگاه قضایی به مردم خواهد شد. معاون قضایی رئیس کل دادگستری خراسان رضوی در گفت و گوی اختصاصی با «خراسان رضوی» به تشریح این موضوعات می پردازد و می گوید: مجموعه استان در حال انجام چند طرح هستند که یکی تاسیس دادگاه های صلح و دیگری طرح مجتمع جامع خدمات قضایی است که طرح دوم تاکنون بدین شکل در کشور اجرا نشده و برای اولین بار به عنوان طرح خاص در مشهد انجام می شود.دادگاه های صلح؛ نسخه پیشرفته شوراهای حل اختلاف
حجت الاسلام والمسلمین بصیری با اشاره به قانون جدید شوراهای حل اختلاف می گوید: نظام قضایی و حاکمیت کشور تصمیم گرفت که بخش صدور حکم از شورای حل اختلاف منفک شده و در دادگاه‌های صلح انجام شود و آن ها در برخی از امور از جمله دعاوی مالی کمتر از صد میلیون تومان، دعاوی مربوط به اسناد سجلی، جرایم درجه ۷ و ۸ (یعنی جرایم با اهمیت کمتر) به صدور حکم خواهند پرداخت. بصیری با اشاره به محاسن دادگاه های صلح می افزاید: در دادگاه‌های صلح کیفری دیگر بحث ورود به پاسگاه و دادسرا و کیفرخواست و قرار مجرمیت نیست و مستقیما برخی از جرایم کم اهمیت مورد رسیدگی و صدور حکم قرار می گیرد که این باعث کاهش اطاله دادرسی می شود. امتیاز بعدی این است که بسیاری از آرا قطعی و غیرقابل تجدیدنظر خواهد بود. به عنوان مثال دعاوی مربوط به شناسنامه، دعاوی اِعسار تا کمتر از پنجاه میلیون تومان همین طور دعاوی ثلاث در بخش‌های مختلف که در صلاحیت دادگاه‌های صلح قرار می گیرند احکام قطعی بوده و خروجی آن در این بخش هم کاهش اِطاله دادرسی خواهد بود. وی با اشاره به این که مبنای کاری این دادگاه ها ایجاد مصالحه با کمک شورای حل اختلاف است، تصریح می کند: پرونده می تواند توسط خواهان، پیش از تشکیل دادگاه با تقاضای سازش و بدون پرداخت هزینه دادرسی به منظور ایجاد مصالحه به شورای حل اختلاف ارجاع شود یا طرفین در دادگاه صلح راضی به مصالحه می شوند که پرونده به شورای حل اختلاف ارسال و خروجی آن صلح طرفین و گزارش اصلاحی است که مانند احکام دادگاه قابلیت اجرا خواهد داشت.
رسیدگی متمرکز به دعاوی خانواده و دعاوی حقوقی در مشهد
معاون قضایی دادگستری کل استان با اشاره به تاسیس دادگاه های صلح در مجتمع های خدمات جامع قضایی می گوید: این طرح به این معناست که مجموعه کار قضایی یک پرونده به صورت متمرکز در یک مجتمع انجام می شود. وی با اشاره به تمرکز روند رسیدگی دعاوی دادگاه های خانواده در مجتمع قضایی شهید مطهری ادامه می دهد: رسیدگی به موضوعاتی که در حوزه ماموریتی دادگاه‌های خانواده هستند و همین طور موضوعات خانوادگی که در صلاحیت دادگاه‌های صلح اند یعنی مطالبه های نفقه، مهریه و جهیزیه تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان همه این ها به صورت متمرکز در مجتمع قضایی شهید مطهری واقع در بولوار شفا رسیدگی خواهد شد و تمام مراحل شامل دادگاه بدوی، دادگاه تجدیدنظر و اجرای احکام آن در همان مجتمع انجام خواهد شد. بصیری با اشاره به تمرکز رسیدگی به امور حقوقی در سطح شهر مشهد می افزاید: مستحضرید که پیش از این رسیدگی به امور حقوقی در دو مجتمع امام خمینی(ره) و آیت ا... شاهرودی انجام می شد. بنابر طرح مجتمع خدمات جامع قضایی تمام دادگاه‌های حقوقی سطح مشهد در مجتمع امام خمینی(ره) واقع در خیابان امام خمینی(ره) (چهارطبقه) رسیدگی خواهند شد به علاوه محاکم صلح مربوط به دعاوی حقوقی از جمله مطالبه وجه، خلع ید و حصر وراثت و غیره در محاکم صلح مستقر در پیرامون همان مجتمع بررسی می شود. بخش اجرای احکام مدنی هم در این مجتمع مستقر خواهد بود و رسیدگی به تمام مراحل دعاوی مدنی یا حقوقی به صورت متمرکز در این مجتمع انجام خواهد شد.
مجتمع های جامع خدمات قضایی کیفری
بصیری ضمن اشاره به عملیاتی شدن رسیدگی به دعاوی کیفری سطح شهر مشهد در ۴ مجتمع قضایی آیت ا... شاهرودی، شهید قدوسی، شهید رئیسی و شهید بهشتی در قالب این طرح می افزاید: مجتمع قضایی شهید بهشتی واقع در بولوار وحدت ابتدای رضائیه وظیفه رسیدگی به پرونده های کیفری ناحیه طلاب، گلشهر و آن قسمت شهر مشهد را خواهد داشت. مجتمع قضایی شهید قدوسی (عدالت سابق) واقع در نبش شهید شیرودی ۱۳، پرونده های کیفری محدوده شهرک های شهیدان رجایی، باهنر و آن مناطق مشهد را پوشش خواهد داد. مجتمع قضایی شهید کامیاب (ناحیه ۶) مستقر در وکیل آباد ۴۳ ابتدای بولوار صدف هم پرونده های کیفری بولوار وکیل آباد به سمت بولوار سجاد را پوشش خواهد داد و نهایتا مجتمع خدمات جامع قضایی آیت ا... شاهرودی که منطقه قاسم آباد و مجموعه غرب مشهد را پوشش می‌دهد و می توان گفت که این مجتمع مهم ترین مجتمع قضایی کیفری سطح شهر مشهد خواهد بود. در تمامی این مجتمع ها به فراخور نیاز مجموعه شعب تحقیق اعم از بازپرسی و دادیاری، شعب 2 کیفری، شعب تجدیدنظر و واحدهای اجرای احکام کیفری تشکیل و روند رسیدگی به پرونده های کیفری از بدو تا ختم به صورت متمرکز در این مجتمع ها انجام خواهد شد؛ بهعلاوه چند شعبه شورای حل اختلاف سازشی و دادگاه های صلح هم در این مراکز تاسیس می شود. مجتمع قضایی شهید آیت ا... رئیسی واقع در خیابان کوهسنگی مقداری متفاوت است. مجموعه محاکم کیفری 1، مجموعه محاکم انقلاب در سطح شهر مشهد، چند شعبه دادگاه کیفری ۲ ویژه در جرایم خاص مانند قتل و این موضوعات و اجرای احکام کیفری در این مجتمع مستقر می‌شوند. این مجتمع به عنوان مجتمع خدمات جامع قضایی در موضوعات کیفری ۱، انقلاب و کیفری ۲ خاص خواهد بود که در کنار ناحیه ۲ دادسرای مرکزی مشهد پرونده های خاص مانند پرونده های مربوط به رؤسا و اداراتی که باید در مرکز استان رسیدگی بشود بهعلاوه شعب ویژه قتل و کلاهبرداری های مهم و پرونده های مهم اقتصادی که در دادسرای ناحیه ۲ انجام میشود؛ ادامه کار آن ها هم در همان مجتمع یا در کنار مجتمع شهید رئیسی انجام خواهد شد.
دیگر مجتمع های قضایی مشهد
وی با اشاره به دیگر مجتمع های قضایی شهر مشهد تصریح می کند: در کنار این مجامع چند مجتمع دیگر هم در مشهد فعال اند که جابه جایی خاصی در آن ها انجام نمی‌شود مانند مجتمع قضایی ثامن واقع در خیابان شهید نواب صفوی که به بررسی و اجرای احکام پرونده های کیفری مربوط به اطراف حرم مطهر ادامه خواهد داد. همچنین مجتمع قضایی سرپرستی یا شوق زندگی که در خیابان خواجه ربیع بوستان بهار با همان کیفیت سابق کار خود را در کنار چند شعبه فعال دادگاه کیفری ویژه اطفال و اجرای احکام ادامه خواهد داد. مجتمع قضایی شهید سلیمانی (ناحیه 7 ویژه فضای مجازی) واقع در بین ابن سینا ۱۹ و ۲۱ که در آنجا بخش عمده مباحث نیابت و امور مربوط به ساماندهی اراضی به صورت متمرکز انجام خواهد شد. مجتمع قضایی مرکزی (ساختمان اصلی ولایت) هم بیشتر مدیریت استان و معاونت های مدیریتی بهعلاوه بخشی از دادگاه‌های تجدید نظر را خواهد داشت.