گزارش «خراسان» از سرنوشت ارزشگذاری دارایی های نامشهود شرکت های دانش بنیان
دانش بنیان ها در پیچ ارزشگذاری!
حمیدرضا حلاجیان
مالکیت فکری و ارزش گذاری دارایی های نامشهود شرکت های دانش بنیان اگر نگوییم مهم ترین اما قطعا یکی از مهم ترین مزیت های نسبی شرکت‌های دانش بنیان است؛ موضوعی که با اعلام شعار سال 1401 به یکی از موضوعات مهم کشور بدل شد. البته چنانچه فعالان این عرصه می گویند در عرصه مالکیت فکری قدم های بزرگی برداشته شد اما برای تکمیل این زنجیره و در نهایت جذب سرمایه توسط شرکت های دانش بنیان برای حرکت در مسیر توسعه هنوز موضوع ارزشگذاری دارایی های نا مشهود قدری کند به کار خود ادامه می دهد به طوری که به مانع مهمی در مسیر ورود دانش بنیان ها به بورس عمل می کند، در این زمینه روشنک رئیس انجمن شتاب دهنده های استان، با نگاه آینده نگر معتقد است باید در این موضوع حساس نگاه دو طرفه داشته باشیم و اسیر شتاب زدگی نشویم چرا که برآورده نشدن انتظارات سرمایه گذاران به دلیل عملکرد بد ارزش گذاران، مسیر توسعه دانش بنیان ها در آینده را خراب خواهد کرد.لزوم نگاه دو طرفه
روشنک رئیس انجمن شتاب دهنده های استان در گفت و گو با خراسان در خصوص ارزش گذاری دارایی های نامشهود، گفت: ما باید به ارزش گذاری دارای های نامشهود نگاه دوطرفه داشته باشیم، اگر مقصد نهایی را برای شرکت ها بازار بورس ببینیم، در مسیر ارزشگذاری دو بخش وجود دارد یکی ارزش های ثابت و دیگری موضوع مالکیت فکری و یا به عبارتی صنعت مالکیت فکری، حال ما باید ببینم با چه هدفی این ارزشگذاری می شود تا قبل از ورود به بورس، حساسیت ها کمتر خواهد بود اما پس از ورود سرمایه گذار به پشتوانه ارزش گذاری آن شرکت اقدام به خرید سهام آن شرکت خواهد کرد، پس قاعدتا مسولیت قانون گذار برای باز گذاشتن دست ارزشگذار بسیار سنگین خواهد شد و ما نباید صرفا این را از سمت شرکت ها یک چالش در نظر بگیریم. روشنک با بیان این که باید نگاه دو طرفه داشت و به قانون‌گذار نیز حق داد، عنوان کرد: البته استاندارد های قانون گذاری ما یک مقدار عقب تر است و قانون‌گذار باید کار کارشناسی و تخصصی و همچنین تدوین قوانین را مقداری سرعت ببخشد تا هم شرکت های دانش بنیان بتوانند در یک روند قانونی و مشخص وارد بازار سرمایه شوند و هم این که در یک چشم انداز بلند مدت، به گونه‌ای نباشد که در خلا قانونی ارزشگذاری هایی تحت فشار انجام شود که خریداران سهام متضرر شوند.
باید کار تخصصی انجام شود
او با ذکر این که ارزشگذاری دارایی های نامشهود کار کاملا تخصصی است، افزود: این تخصصی بودن می طلبد که معاونت های مخصوص یا ساختارها و سازکارهای ویژه ای در این خصوص عمل کنند. برداشت من این است که ما چنانچه در بحش مالکیت فکری خوب جلو رفتیم، باید در این بخش نیز کار تخصصی انجام دهیم و قانون را تسریع کنیم، چرا که دیر انجام دادن نیز باعث سرخوردگی شرکت های دانش بنیان و تبدیل دارایی ها به شکل سنتی خواهد بود و از طرفی غیر تخصصی بودن ممکن است باعث نگرانی خریداران سهام شود.
سرمایه ترسو است
رئیس انجمن شتابدهنده های استان، در پاسخ به این سوال که آیا می توانیم از شرکت های ارزشگذار خصوصی استفاده کنیم؟ بیان داشت: هرکاری شدنی است اما باید در زمان خودش انجام شود، منظورم این نیست که دچار لختی شویم اما می گویم برای کار تخصصی باید زمان مورد نظر طی شود، ببینید مسیر رشد یک شرکت دانش بنیان یکی از مهم ترین قسمت هایش جذب سرمایه است، قاعدتا ما آن جا باید نگاه دوطرفه داشته باشیم، باید بدانیم که ارزشگذار با چه شاخصه هایی این کار را انجام می دهد تا عدالت رعایت شود، چه از سمت مالکین و چه از جهت سرمایه گذاران، اگر خلا قانونی وجود داشته باشد نگرانی ها زیاد خواهد شد، ما معتقدیم پول و سرمایه ترسو هستند و هرجایی نخواهند رفت، بنابراین اگر شتاب زده عمل کنیم، ممکن است به بد گمانی و و ضرر سرمایه گذاران منتهی شود و کل فرایند صنعت مالکیت فکری ودانش بنیان تحت شعاع این موضوع قرار گیرد.
روشنک در واکنش به این که مهمترین مزیت رقابتی شرکت های دانش بنیان موضوع مالکیت فکری و دارایی نامشهود است؛ اظهار کرد: من قبول دارم که مهم ترین مزیت این است اما اگر توجه لازم را تحت فشار نداشته باشیم و بخواهیم بی دلیل تسهیل و شتاب کنیم دوباره دود این کار به چشم خود این صنعت خواهد رفت و سرمایه گذاران دچار سرخوردگی می شوند لذا معتقدم باید دوطرفه به این موضوع نگاه کرد.
خیلی خوب عمل نکرده ایم
شریعتی مقدم رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی استان، نیز در این باره به خراسان گفت: موضوع ارزش گذاری به صورت خاص برای دانش بنیان ها و البته به طور عام کل صنعت کشور را تحت تاثیر قرار داده است، علی رغم قوانین خوبی که در این خصوص وجود داشته اما در عمل نتوانسته ایم به خوبی در این زمینه کاری بکنیم، در واقع قسمتی از این عدم موفقیت به دلیل تحریم ها و قسمتی برای رفتار تجاری اشتباه بوده است.
رشد جهش گونه سرمایه با نگاه درست به ارزش گذاری میسر است
شریعتی مقدم در ادامه با بیان این که مشکل عدم توجه درست به ارزش گذاری دارایی های نامشهود، صرفا به ورود به بورس خلاصه نمی شود و همچنین گاها باعث هدر رفت سرمایه و نیز مهاجرت نخبگان می شود گفت: شما می بینید در دنیا در سال های اخیر رشد جهش گونه سرمایه شرکت های بزرگ از جنس مالکیت معنوی است در کشور ما تا حدی این موضوع رشد پیدا کرده و جدی تر شده است اما شرکت های ما گله مندی اصلی شان در خصوص غیر واقعی بودن این ارزش گذاری ها است.
او با بیان این که ما یک عقب افتادگی در خصوص ارزش گذاری داریم افزود: موضوع قانونی این مطلب اخیرا در مرکز مالکیت معنوی ایران در قوه قضاییه پیگری می شود و نیاز هست این اتفاقات با بخش خصوصی متخصص همراهی و به آن عمل شود تا بتوانیم به صورت واقعی تر اطلاع رسانی بکنیم و مرز های مالکیت معنوی تاحد زیادی شفاف تر شود و از سوی دیگر مراقبت از آن ها نیز در دستور کار قرار بگیرد. خوشبختانه خراسان در اتاق بازرگانی با همکاری که با سازمان مالکیت معنوی داشته مسیر مثبتی را در این بخش دنبال می کند
جای خالی بخش خصوصی
رئیس کمیسون کسب و کارهای دانش بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی ادامه داد: به نظر می رسد ما در خصوص ارزش گذاری دارایی های نامشهود با برخورد سلیقه ای مواجه‌ایم، به نظر ابزارهای مدرن تری برای ارزیابی دقیق تر وجود دارد که نیازمند مشارکت بخش خصوصی و حاکمیتی دارد تا همه جوانب کار به صورت واقعی و شفاف معلوم شود. طبق قانون از اوایل مرداد ماه آیین نامه های اجرایی باید نوشته شود که در این زمینه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و چند وزارت خانه دیگر کارگروهی را تشکیل داده اند اما در این کارگروه جای خالی بخش خصوصی مشهود است.