مقابله با ریزگردها در سرخس فقط روی کاغذ!
محمدعلی تمدن
شهرستان سرخس چند سالی است که درگیر هجوم ریزگردهاست و شدت گرد و خاک گاهی اوقات به حدی می‌رسد که تنفس برای مردم این شهرستان سخت می شود. بخشی از این ریزگردها منشا داخلی دارد که کانون های آن در شهرستان سرخس شناسایی شده است و بخش دیگری از این ریزگردها منشا خارجی دارد و از دشت قره قوم کشور ترکمنستان وارد می شود. برای مقابله با ریزگردهای با منشا داخلی، مطالعاتی انجام شد و طرح هایی نیز مصوب شد اما این مصوبات به دلیل تامین نشدن بودجه لازم همچنان بر روی کاغذ مانده است و به مرحله اجرا نرسیده است. تنها در منطقه ای به وسعت 100 هکتار از شهرستان سرخس، درختکاری صورت گرفته است که در برابر وسعت زیاد کانون های گرد و غبار که حدود 210 هزار هکتار است، این اقدام در حد هیچ به شمار می آید. شهروندان سرخسی از روند کند مقابله با ریزگردها به شدت گلایه‌مندند و خواستار تسریع روند آن هستند.
گلایه شهروندان از روند کند مقابله با ریزگردها
یکی از شهروندان سرخسی در این باره گفت: برای مقابله با ریزگردها در شهرستان سرخس کار خاصی انجام نشده است و هر لحظه ممکن است باز هم شهرستان مورد هجوم ریزگردها قرار گیرد و زندگی را برای مردم سخت کند. قرار بود در بیش از 210 هزار هکتار از اراضی شهرستان سرخس، طرح های مقابله با ریزگردها انجام شود اما اقدامی نشده است. وی به حضور رئیس وقت سازمان محیط زیست کشور در بهمن ماه 1402 اشاره کرد و افزود: مسئولان فقط وعده می دهند اما در عمل اتفاق خاصی نمی افتد.
دیگر شهروند سرخسی نیز در این باره گفت: متاسفانه هنوز گرفتار ریزگردها هستیم البته امسال بارش باران خوبی داشتیم که تا حدودی موجب افزایش پوشش گیاهی منطقه و کاهش هجوم ریزگردها شده است. وی با گلایه از روند کند مقابله با ریزگردها افزود: امیدواریم هر چه زودتر اقدامات موثری برای مقابله با ریزگردها صورت بگیرد. زندگی در شهرستان سرخس با وجود این گرد و خاک ها بسیار سخت شده است و بسیاری از شهروندان دچار مشکلات تنفسی شده اند.
نیاز 8.1 همتی برای مقابله با ریزگردها در سرخس
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی در این باره گفت: طرح مدیریت مناطق بیابانی و کنترل فرسایش بادی سرخس ، مدت اجرای آن ۵ سال است که از سال ۱۴۰۲ شروع و تا ۱۴۰۶ بایستی عملیات اجرایی آن در صورت تامین اعتبار به پایان برسد. محسن فنودی افزود: اعتبار مورد نیاز برای اجرای این طرح حدود 8.1 هزار میلیارد تومان است و عملیات اجرایی آن با توجه میزان تاثیر پذیری دستگاه های اجرایی از توفان های شن و ریزگردها به ۵ زون تقسیم شده است. وی تصریح کرد: طرح مذکور در سال ۱۴۰۲ پس از تصویب در مراجع ذیصلاح، به دستگاه های اجرایی برای تامین اعتبار و اجرا ابلاغ شده است. پس از ابلاغ آن، اداره کل منابع طبیعی استان مکاتبات متعددی با این دستگاه های اجرایی برای تامین اعتبار لازم انجام داده است. مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی با اشاره به اقدامات انجام شده بیان کرد: با توجه به اعتبارات محدود سالانه، در سال ۱۴۰۲ میزان ۱۰۰ هکتار نهال کاری در اراضی شهرستان سرخس صورت گرفته است و آبیاری آن ها نیز توسط اداره منابع طبیعی انجام می شود. فنودی همچنین از تمامی دستگاه های دولتی و غیر دولتی درخواست کرد تا نسبت به تامین اعتبارات لازم برای اجرای طرح های مقابله با ریزگردها در شهرستان سرخس، اقدام کنند.
اعتباری تخصیص پیدا نکرده است
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سرخس نیز با اشاره به طرح های مصوب برای مقابله با ریزگردها گفت: هیچ گونه اعتباری در این باره تخصیص پیدا نکرده است و فقط بسیج سازندگی با همکاری بسیج شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد اقدام به کاشت 86 هکتار درخت تاغ در جاده چاله زرد و اطراف ریل راه آهن داشته اند و راه آهن شهرستان نیز در محدوده ای اقدام به اجرای بادشکن غیر زنده کرده است. سید حسین حسینی کیا افزود: اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان امسال بر اساس طرح مطالعاتی انجام شده، در صورت تامین اعتبار اقدام به نهال‌کاری و آبیاری سنواتی و همچنین حفاظت و قرق در برخی از مناطق شهرستان خواهد کرد. وی یادآور شد: ما در اجرای طرح های مقابله با ریزگردها عقب هستیم و یکی از دلایل آن تامین نشدن اعتباراتی است که قرار بود از طریق شرکت نفت و گاز شرق و شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد تزریق شود که متاسفانه این مهم انجام نشده است. رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سرخس تاکید کرد: مشکل اصلی تامین نشدن اعتبارات لازم است. امیدواریم با اختصاص به موقع اعتبارات و همکاری سایر سازمان ها و نهادها، بتوانیم طرح مصوب شده را اجرا کنیم و در راستای مقابله با ریزگردها، گام های موثری برداریم.
ریزگردها، معضلی ملی است
سرپرست فرمانداری سرخس نیز در این باره گفت: معضل ریزگردها دیگر موضوعی شهرستانی نیست، بلکه موضوعی ملی است و باید مقامات کشوری اقداماتی برای مقابله با این معضل انجام دهند. سید مهدی سالم افزود: این که فقط در شهرستان حضور پیدا کنند، کافی نیست و بایستی اعتبارات لازم را تامین کنند. وی بیان کرد: باید برای مقابله با پدیده ریزگردها در سرخس، اعتبارات ملی در نظر گرفته شود. سرپرست فرمانداری سرخس در ادامه تصریح کرد: تاکنون اقداماتی در سطح شهرستان و استان برای مقابله با ریزگردها صورت گرفته است اما کافی نبوده و مشکل برطرف نشده است. سالم با اشاره به اقدامات انجام شده در این خصوص گفت: اداره منابع طبیعی سرخس، 100 هکتار در محدوده روستای گنبدلی را نهال کاری کرده و آن ها را آبیاری نیز می کند و علاوه بر آن با مدیریت چرای دام ها ، در صدد کاهش آسیب هابه مراتع است. پالایشگاه گاز شهید هاشمی نژاد سرخس نیز خرید یک دستگاه سنجش گرد و غبار هوا و نصب آن در منطقه خانگیران را که جزو مصوبات بوده، انجام داده است. علاوه بر این ها شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد با همکاری نیروهای مردمی اقدام به کاشت درخت تاغ در 86 هکتار از اراضی شهرستان کرده است. این ها بخشی از کارهایی است که در سطح شهرستان انجام شده است و برای انجام اقدامات دیگر بایستی اعتبارات ملی در نظر بگیرند. سرپرست فرمانداری سرخس در ادامه افزود: مطالعات لازم برای کنترل ریزگردهای با منشا داخلی انجام شده است و فقط در انتظار تامین اعتبارات لازم هستیم تا طرح های مصوب را اجرا کنیم. وی خاطرنشان کرد: از طرفی دیگر برای برطرف شدن مشکل بایستی مذاکرات با کشور ترکمنستان ادامه پیدا کند تا آن ها نیز اقدامات موثری برای مهار ریزگردها انجام دهند.